Poziomy zarządzania bezpieczeństwem firmy

Bezpieczeństwo dotyczy wszystkich poziomów organizacji, od kierownictwa aż na pracownikach skończywszy. Ta pozornie oczywista prawda zdaje się często być zapominaną bądź nie do końca zrozumiałą. W tym wpisie zajmiemy się określeniem powszechnych błędów, które sprawiają, iż nawet firmy przykładające dużą wagę do kwestii bezpieczeństwa mogą nieświadomie znacząco osłabiać swoją odporność na zagrożenia.

Poziomy bezpieczeństwa przedsiębiorstwa

Najprostsza dychotomia, jaką da się zauważyć w każdej organizacji, to rozdzielenie poziomu strategicznego i wykonawczego. Poziom strategiczny, niezależnie czy mamy na myśli transnarodową korporację czy jednoosobową działalność gospodarczą, odnosi się do elementarnych zagadnień, takich jak przetrwanie organizacji i jej rozwój. Przejawia się on w wyznaczaniu głównej orientacji firmy, podstawowych celów i ram organizacyjnej aktywności. Z kolei poziom wykonawczy zajmuje się urzeczywistnianiem strategicznej wizji. Dokonuje się to poprzez rozbicie celów strategicznych na konkretniejsze zadania oraz poprzez szeroko rozumiane zorganizowanie i prowadzenie aktywności.

W dużych organizacjach poziomy te obejmują wiele grup, czy działów w ramach całego przedsiębiorstwa. W małych firmach podział zaś dokonuje się w mniejszej skali, co pozwala na wyróżnienie szefa (np. właściciel małej firmy) – poziom strategiczny oraz pracowników, czyli wykonawców. Specyficznym przypadkiem jest jednoosobowa działalność gospodarcza, w ramach której również powinniśmy dokonać takiego rozróżnienia. Przy czym to szef (przedsiębiorca) jest zarówno twórcą wizji i strategii, a także tym kto wprowadza ich założenia w życie.

Zarówno poziom strategiczny jak i wykonawczy są odpowiedzialne za bezpieczeństwo organizacji. Odpowiedzialność ta i zakres wyzwań oraz zagrożeń, z jakimi muszą się mierzyć różni się jednak znacząco.

Poziom strategiczny, czyli najbardziej elementarny, jest bez wątpienia najbardziej krytycznym. Popełnione tutaj błędy są najbardziej brzemienne w skutkach i w największym stopniu zmniejszają szansy na przetrwanie organizacji.

Poziom wykonawczy, czyli wszystko „poniżej” poziomu strategicznego, również pełni niebagatelną rolę w walce przedsiębiorstwa o przetrwanie i rozwój. Zaniedbanie lub nie sprostanie wymaganiom na tym pułapie zmniejsza prawdopodobieństwo urzeczywistnienia organizacyjnej wizji i ostatecznego sukcesu firmy. Błędy czy niepowodzenia na tym etapie są jednak zwykle odwracalne (choć przeważnie jest to kosztowane i znacząco obniża potencjał organizacji) oraz  nie niosą tak tragicznych skutków jak pomyłki o charakterze strategicznym. Jednak podkreślić należy, iż również na tym poziomie istnieje istotne ryzyko. Co więcej katalog zagrożeń jawi się tutaj jako znacznie szerszy niż na poziomie strategicznym.

Podstawowe błędy

Dwa rodzaje najbardziej elementarnych błędów dotyczą przeoczenia kwestii bezpieczeństwa na jednym z wyżej wspomnianych wymiarów.

Na poziomie strategicznym porzucenie kwestii bezpieczeństwa może przybierać zróżnicowane formy: czy to nazbyt optymistycznej diagnozy rzeczywistości i wynikających z tego niewłaściwych decyzji, czy też braku zainteresowania kwestiami zabezpieczenia zasobów i procesów przedsiębiorstwa. Oczywiście to nie pełny katalog dotyczący tego poziomu.

Poziom wykonawczy jest znacznie bardziej złożony i w większym stopniu zależny od wielkości organizacji, przez co pole do przeoczeń, ignorancji i zwyczajnych błędów jest znacznie szersze. Sprawa komplikuje się tym bardziej im większa jest organizacja i im bardziej złożona jest jej struktura. W ramach dużych przedsiębiorstw, dla lepszego zrozumienia problematyki dobrze jest na tym poziomie wyróżnić średni oraz niski szczebel zarządzania i to do nich przypisać odpowiedzialność za kwestie związane z bezpieczeństwem (należy jednak pamiętać, że zakres odpowiedzialności powinien być adekwatnych do zajmowanej pozycji, posiadanych uprawnień itd.).

Znaczącym i częstym błędem jest również uwzględnienie kwestii bezpieczeństwa na wszystkich stopniach zarządzania przy jednoczesnym zaniedbaniu tej problematyki wśród szeregowych pracowników. Czasami jest to ewidentne: pracownicy po prostu niewiele wiedzą o zagrożeniach, z jakimi mogą się spotkać, ani o tym co zrobić aby uniknąć związanego z nimi ryzyka. Częściej zaś sytuacja wygląda tak, że pracownicy niby wszystko wiedzą, bo o wszystkim rzekomo zostali poinformowani, ale jeśli rzeczywiste zagrożenie wystąpi, to dochodzi do chaosu bądź powzięte działania zaradcze zdają się nie działać. Powodem tej drugiej sytuacji jest zwykle zbyt powierzchowne i niepoważne potraktowanie zagadnień związanych z bezpieczeństwem organizacji na etapie wdrożenia pracowników do pracy.