Planując podróż – niezależnie od tego czy ma ona charakter służbowego wyjazdu czy prywatnej, rozrywkowej eskapady – warto pamiętać o podstawowych zasadach dotyczących własnego bezpieczeństwa. Jedną z najbardziej fundamentalnych jest ta mówiąca, iż należy unikać miejsc wiążących się z nadmiernym ryzykiem. Z dzisiejszego wpisu dowiesz się jak sprawdzić czy kraj, do którego planujesz się udać można uznać za bezpieczny oraz jak sprawdzić, z jakiego rodzaju niebezpieczeństwami możesz spotkać się na miejscu.

Wpis podzielono na dwie części. W pierwszej przedstawię podstawowe kwestie dotyczące „rozpracowania” państwa stanowiącego punkt docelowy wyprawy. W drugiej części przybliżę bardziej szczegółowe źródła wiedzy na temat potencjalnych zagrożeń i ryzyka jakie się z nimi wiąże.

Podstawowa analiza bezpieczeństwa kraju, do którego podróżujemy

1. Przeglądnij ostrzeżenia dla podróżujących – publikowane przez MSZ

Absolutnym minimum, które należy zrobić w zakresie poznania poziomu bezpieczeństwa kraju, do którego się wybieramy jest przegląd komunikatów Ministerstwa Spraw Zagranicznych (MSZ) skierowanych do Polaków podróżujących za granicę.

Ostrzeżenia MSZ można znaleźć tutaj.  Każde ostrzeżenie zawiera datę ostatniej aktualizacji, krótką informację na temat najistotniejszych niebezpieczeństw oraz swoistą ocenę ministerstwa, obejmującą czterostopniową skalę. Skala ta w skrótowy sposób opisuje poszczególne państwa w zakresie ich bezpieczeństwa. Stosowane oznaczenia przedstawiają się następująco:

1.  Zachowaj (zwykłą) ostrożność – oznacza poziom zagrożenia zbliżony do Polski.

2.  Zachowaj szczególną ostrożność – oznacza poziom zagrożenia wyższy niż w Polsce.

3.  MSZ odradza podróże, które nie są konieczne – oznacza poziom zagrożenia znacznie wyższy niż w Polsce. W naszej ocenie podróże konieczne to wyjazdy w celach zawodowych, pilnych sprawach rodzinnych itd. – wyłączamy z tej kategorii cele turystyczne. Ostateczna decyzja czy podróż jest konieczna należy do obywatela.

4.  MSZ odradza wszelkie podróże – oznacza najwyższy poziom zagrożenia. Odradzane są wszelkie podróże, w tym w celach zawodowych i pilnych sprawach rodzinnych

2. Dowiedz się więcej

Oprócz wykazu aktualnych ostrzeżeń na temat tego, co zagraża podróżującym do konkretnych krajów MSZ udostępnia również podstawowe informacje o państwach.  Wystarczy tylko wybrać interesujący nas kraj z listy i uzyskujemy dostęp nie tylko do wielu informacji przydatnych w czasie podróży (np. wykorzystywana waluta, informacje o dostępie do pomocy medycznej, ważne informacje dla kierujących pojazdami itd.), ale także do danych odnoszących się do bezpieczeństwa. Oczywiście na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych uwzględniono także informacje dotyczące koronawirusa i związanych z nim obostrzeń.

Przykładowo: chcąc wybrać się do Hiszpanii dowiadujemy się, że służby tego kraju realnie traktują zagrożenie terrorystyczne i w związku z tym możemy spodziewać się tam wzmożonych kontroli i obecności sił bezpieczeństwa na ulicach. Ponadto, z informacji zawartych na stronie dowiadujemy się, że największy problem stanowi tutaj pospolita przestępczość (głównie napady rabunkowe i kradzieże kieszonkowe). Skrótowy opis zapoznaje nas także z najbardziej rozpowszechnionymi formami (schematami) tych przestępstw, co zwiększa nasze szanse na uniknięcie niebezpieczeństwa.

Rozszerzona analiza kraju, do którego planujemy podróż

Osoby, którym nie wystarczają podstawowe informacje udostępniane przez MSZ mogą poszukać informacji o bezpieczeństwie danego kraju w innych źródłach. Internet stwarza tutaj olbrzymie możliwości.

W tym miejscu zachęcam szczególnie do sprawdzenia trzech raportów: Fragile State Index, Global Peace Index i Global Terrorism Index.

• Fragile State Index – indeks ten odpowiada na pytanie na ile stabilne jest państwo. Oczywiście nie istnieje jednoznaczna zależność pomiędzy stabilnością organizmu państwowego a bezpieczeństwem na jego terytorium. Niemniej kraje o wysokim wyniku (kolory od żółtego do ciemno czerwonego) lepiej omijać. Najwięcej niestabilnych państw znajduje się na kontynencie afrykańskim. Jeśli chodzi o Europę najmniej stabilnymi państwami są: Rosja, Ukraina, Białoruś, Mołdawia, Turcja (jeśli by zaliczyć ją do Europy), Bośnia i Hercegowina, Serbia oraz Północna Macedonia.
• Global Peace Index – Światowy Indeks Pokoju składa się z trzech zasadniczych składników – informują one kolejno o bezpieczeństwie, militaryzacji społeczeństwa i bieżących konfliktach. Przegląd mapy zawierającej ogólne wyniki indeksu prowadzi nas do m.in. następujących wniosków:

– najbardziej pokojowym kontynentem jest Europa (oraz Australia i Oceania) zaś najmniej bezpieczne są Azja i Afryka;

– krajami wiążącymi się z największym ryzykiem są: Afganistan, Jemen, Syria, Południowy Sudan, Irak, Somalia, DRK, czy Libia. Z państwa dość często odwiedzanych przez Polaków warto wspomnieć: Rosję, Turcję, Ukrainę oraz Egipt.

• Global Terrorism Index – terroryzm to zagrożenia o chyba najlepszym (najczarniejszym) marketingu, w związku z czym szczególnie jesteśmy na nie wyczuleni. Aby sprawdzić czy w kraju, do którego się wybieramy terroryzm jest realnym zagrożeniem warto przyjrzeć się danym zgromadzonym w Światowym Indeksie Terroryzmu. Oprócz ogólnego rankingu państwa znajdziemy tutaj całkowitą liczbę incydentów terrorystycznych, całkowitą liczbę ofiar śmiertelnych oraz poszkodowanych, a także straty mienia spowodowane zamachami. Najistotniejsze z naszego punktu widzenia powinny być dane dotyczące ogólnego wskaźnika oraz całkowitej liczby incydentów terrorystycznych w kraju do którego się wybieramy (te informacje pozwolą nam oszacować poziom ryzyka, jaki wiąże się z terroryzmem w danym kraju).

Pierwszą szóstkę krajów zagrożonych terroryzmem stanowią:  Afganistan, Irak, Nigeria, Syria, Somalia i Jemen. Jeśli zaś chodzi o kraje częściej odwiedzane przez Polaków to warto wspomnieć choćby Turcję (18 miejsce), Egipt (14 miejsce), Stany Zjednoczone (29 miejsce), Wielką Brytanię (30 miejsce), Ukrainę (36 miejsce), a nawet Francję (38 miejsce).

Analizując tego typu rankingi warto mieć na uwadze, że każdy posiada określoną metodologię (z którą warto przynajmniej pobieżnie się zapoznać), dotyczy określonego roku i jest pewnym uogólnieniem (przykładowo wynik Ukrainy ewidentnie zawyża jej wschodnia cześć gdzie wciąż toczy się konflikt z Rosją).

Jeśli wybierasz się do kraju, w którym zagrożenie zdarzeniem o charakterze terrorystycznym jest znaczne – koniecznie zapoznaj się z wpisem pt. Jak przeżyć zamach terrorystyczny!

Wszystkie przedstawione wyżej rankingi dotyczą zagrożeń o charakterze raczej strukturalnym, w związku z czym ich dynamika nie jest duża. Innymi słowy nawet ranking sprzed roku czy dwóch lat powinien być w miarę aktualny i przynajmniej po części klarować obraz sytuacji w zakresie bezpieczeństwa w analizowanym państwie.

Jeśli zaś chodzi o bieżące („świeże”) zagrożenia dobrym źródłem wiedzy okazują się czasopisma i portale informacyjne.

Niezależnie jednak gdzie jedziemy musimy wykazać się co najmniej zwykłym poziomem czujności i świadomości zagrożeń. W związku z czym trudną do przecenienia okazuje się świadomość sytuacyjna.

Wybierając się do określonego kraju (nieważne czy uznano go za „śmiertelnie niebezpieczny” czy może mieści się „w normie”) warto również jeszcze przed wyjazdem nieco go poznać (szczególnie przydatne są wiadomości z zakresu panującej tam kultury, jego historii czy języka). Tego typu informacje – mimo iż wydają się trywialne i niezwiązane z bezpieczeństwem, mogą uratować nam życie.

ZOBACZ RÓWNIEŻ

Bezpieczna podroż cz. 2 – Jak przeżyć zamach terrorystyczny

Bezpieczna podróż cz.3 – Jak zabezpieczyć dom przed wyjazdem

Jak nie zostać ofiarą przestępstwa – mądrość wiktymologii