Iluzja pieniądza to psychologiczne złudzenie dotyczące pomylenia nominalnej wartości pieniądza z jego wartością realną. Innymi słowy, iluzja pieniądza polega na pomyleniu cyferek na banknocie z rzeczywistą wartością tego pieniądza.
Dobrym przykładem ulegania zjawisku iluzji pieniądza jest optymistyczne wydawanie pieniędzy przez Polaków znajdujących się w kraju posiadających znacznie mocniejsza walutę od Polskie złotówki. Ceny wielu dóbr, choć w porównywalnych cenach, postrzegane są przez nas jako niższe, a w konsekwencji chętniej wydajemy na nie pieniądze.
Jednak ze zjawiskiem iluzji pieniądza mamy do czynieni przede wszystkim gdy myślimy o pieniądzach (cenach, wynagrodzeniach itp.) ignorując wpływ inflacji. A to właśnie ona w dużym stopniu przesądza o realnej wartości pieniądza.
Opisywane skrzywienie poznawcze jako pierwszy opisał Irving Fisher w 1928 r., zwracając uwagę, że ludzie analizują osiągnięte korzyści bądź poniesione straty zapominają o wpływie inflacji.
Iluzja pieniądza wynika z tego, że o pieniądzu wolimy myśleć posługując się kategoriami nominalnymi, czyli „cyferkami” (bardziej dostępnymi, przystępniejszymi poznawczo) niż kategoriami realnymi, mówiącymi o rzeczywistej sile nabywczej (bardziej złożonymi i wymagającymi dodatkowych informacji oraz wysiłku intelektu).
Jak ta iluzja nam zagraża?
Najpowszechniejsze zagrożenia płynące z iluzji pieniądza dla osoby i firmy są dość oczywiste: wiążą się z niedoszacowanie wysokości wydatków jakie musimy ponieść oraz z przecenieniem wartości pieniędzy, którymi dysponujemy.
Dlatego szczególnie uważajmy gdy robimy zakupy w krajach, w których waluta znacząco różni się wartością nominalną od złotówki bądź gdy ktoś proponuje nam kredyt z mniejsza ratą, rozłożoną w czasie (kredyty rozciągnięte w dłuższym okresie czasu zwykle realnie są droższe niż te, których okres spłaty przewidziany jest na czas krótszy).
Jak się bronić przed iluzją pieniądza?
Odpowiadając na pytanie o to jak poradzić sobie z iluzją pieniądz w pierwszej kolejności wskazać należy znajomość tego skrzywienia poznawczego. Im bardziej świadomymi uczestnikami życia gospodarczego jesteśmy tym trudniej aby „cyferki” zaciemniły nam prawdziwy obraz sytuacji.
Ponadto warto też wyrobić sobie nawyk krytycznego spojrzenia na ceny (i wartości) nominalne, a część uwagi poświęcić tym informacjom, które pozwolą nam realnie oszacować wartość, cenę, czy ratę interesującej nas rzeczy.
Aby ustrzec się przed iluzją pieniądza, pomocna okazać może się również prosta analiza ekonomiczna (np. porównanie cen produktu, który wydaje się nam tani za granicą z jego ceną w Polsce przy uwzględnieniu kursu walut).
PODOBAJĄ CI SIĘ TREŚCI NA BLOGU?
Dołącz do subskrybentów newslettera, aby otrzymywać ciekawe treści, które pomogą Ci zatroszczyć się o bezpieczeństwo Twoje i Twojej organizacji.
KLIKNIJ W PONIŻSZY PRZYCISK!