Stres nie jest zjawiskiem jednorodnym. Subiektywnie nieprzyjemne przeżycia, jakie mu towarzyszą zdeterminowane są w głównej mierze przez rodzaj źródła reakcji stresowej. W związku z tym dla skutecznej walki ze stresem warto znać i umieć rozróżnić rodzaje stresorów. Temu zagadnieniu poświęcono niniejszy wpis.
Czym jest stresor?
Mówiąc krótko, stresor to „sprawca” naszego stresu. Używając bardziej precyzyjnego języka psychologii: powiemy, że stresor to bodziec powodujący u nas stan określany reakcją stresową.
Stresory mogą przyjmować przeróżną postać. Często jesteśmy świadomi przeżywanego stresu, ale nie wiemy co tak naprawdę go powoduje. Nierzadko też błędnie identyfikujemy rzeczywiste źródło naszego niepokoju i towarzyszącego mu pobudzenia.
Dobrym punktem wyjścia do lepszej (trafniejszej) diagnozy rzeczywistego źródła odczuwanego przez nas nieprzyjemnego pobudzenia emocjonalnego jest poznanie kategorii stresorów wraz z towarzyszącymi im cechami, pozwalającymi na ich odróżnienie.
3 kategorie sytuacji potencjalnie stresujących wg Richarda Lazarusa
Jeden z najwybitniejszych współczesnych psychologów zajmujących się emocjami i stresem -Richard Lazarus wyróżnił 3 podstawowe kategorie sytuacji niosących ze sobą znaczący potencjał nieprzyjemnych przeżyć. Kategorie te zostały wyodrębnione w oparciu o wielkość potencjału obciążenia jednostki, jakie ze sobą niesie każda z nich. Zaczynając od najbardziej obciążonych negatywnymi emocjami kategorii możemy za Lazarusem wyróżnić: katastrofy i tragedie, poważne wydarzenia życiowe, codzienne utrapienia i zmartwienia.
Katastrofy i tragedie
To wszystkie poważne i bardzo poważne sytuacje, z jakimi musimy się mierzyć w życiu. Zaliczamy do nich wszystko czego jesteśmy bezpośrednimi uczestnikami (np. udział w wypadku samochodowym, poważna choroba) oraz poważne sytuacje dotykające nas pośrednio (np. śmierć członka rodziny, bycie świadkiem morderstwa). Kategoria ta obejmuje również traumatyczne doświadczenia na poziomie całych społeczności, takie jak wojny, kataklizmy, skażenia, czy klęski żywiołowe.
Brak naszego wpływu na tego rodzaju stresujące sytuacje sprawia, iż związane z nimi obciążenie jest największe. Jedyne co nam zazwyczaj pozostaje, w przypadku gdy nas doświadczą, to ograniczenie ich negatywnych skutków na dla naszego zdrowia psychicznego.
Poważne wydarzenia życiowe
Poważne wydarzenia życiowe, czyli tzw. stresory osobiste, obejmują sytuacje, które dotyczą każdego z nas. Zaliczyć możemy do nich wszystko to co mniej lub bardziej, niemniej zauważalnie, wpływa na przebieg naszego życia. Do poważnych wydarzeń życiowych zaliczamy choćby różnego rodzaju egzaminy, utratę pracy, przejście na emeryturę czy ślub (który zalicza się do jednych z najbardziej stresujących wydarzeń w życiu!).
Ta grupa stresorów nie wiąże się z aż tak dużym obciążeniem jak katastrofy i tragedie. Mimo to, z racji nieodpowiedniego podejścia do tego rodzaju sytuacji, często doświadczamy relatywnie dużego stresu, znacząco oddziałującego na nasz psychiczny i fizyczny dobrostan.
Codzienne utrapienia i zmartwienia
Najbardziej rozmyta z kategorii stresorów, a przez to możliwe, że najgroźniejsza (zdaniem Lazarusa codzienne utrapienia są lekceważone i niedoceniane). Największym niebezpieczeństwem związanych z drobnymi nieprzyjemnościami jest ich liczba i częstotliwość.
Jako przykłady takich drobnych, negatywnych bodźców warto wspomnieć drobne codzienne wypadki (np. rozbity talerz), małe niepowodzenia i pomyłki, a także wszystkie drobne czynniki powodujące nieprzyjemne przeżycia. Tego rodzaju drobne przykrości i utrapienia w sposób kumulatywny obniżają nasz nastrój, zmniejszają motywację i powoli, lecz niestrudzenie, zabijają w nas radość z życia, prowadząc do stanu wypalenia i apatii.
Praktyczna nauka jaka płynie dla nas z tej prostej kategoryzacji źródeł stresu zawiera się w następujących punktach:
– powinniśmy podnosić własną świadomość w zakresie określania tego, z jakiej kategorii stresorami mamy właśnie do czynienia;
– kluczowe jest zastosowanie odpowiednich środków i metod do walki ze stresem powodowanym przez różnego rodzaju stresory (przypadku pierwszej kategorii stresorów niezbędne są umiejętności z zakresu radzenia sobie ze stresem ostrym, w przypadku trzeciej – sprawdzają się umiejętności radzenia sobie ze stresem chronicznym, jeśli zaś chodzi o ważne zmiany życiowe to najlepiej sprawdza się mieszanie metod i podejść dopasowane do danej sytuacji i obciążenia z jakim mamy do czynienia);
– w codziennym radzeniu sobie ze stresem należy przede wszystkim zwrócić uwagę na wszystkie drobne, codzienne stresory i starać się ograniczyć ich negatywny wpływ na nasze życie, gdyż mimo ich małej intensywności, to zazwyczaj one w największym stopniu pozbawiają nas energii i chęci do pracy i życia.
Jeśli chcesz rozwinąć swoje kompetencje w zakresie zarządzania stresem, podnieść swoją odporność psychiczną bądź budować pełniejsze, szczęśliwsze życie – zapoznaj się z usługą indywidualny trening biznesowy. Więcej informacji na ten temat znajdziesz klikając w poniższy przycisk. Nie zwlekaj daj sobie pomóc!
ZOBACZ RÓWNIEŻ:
Skuteczna metoda do rozbrajania zmartwień
Epidemia COVID-19 a radzenie sobie ze stresem
PODOBAJĄ CI SIĘ TREŚCI NA BLOGU?
Dołącz do subskrybentów newslettera, aby otrzymywać ciekawe treści, które pomogą Ci zatroszczyć się o bezpieczeństwo Twoje i Twojej organizacji.
KLIKNIJ W PONIŻSZY PRZYCISK!