The world is changing. Świat się zmienia. Te słowa otwierające filmową adaptację Władcy Pierścieni są niezwykle trafne także jeśli chodzi o świat realny. Co więcej, świadomość tych zmian ma kolosalne przełożenie na świat biznesu, a więc także na bezpieczeństwo przedsiębiorstw i osób aktywnych zawodowo. Bieg tych zmian wyznaczają tzw. megatrendy, które w zasadzie kreują przyszłość w jakiej przyjdzie nam żyć.
Czym są megatrendy
Megatrendy to stałe tendencje o charakterze ekonomicznym, politycznym czy społecznym, bądź znaczące zjawiska o innym charakterze, które oddziałują na ludzkość w szerokiej, zwykle globalnej, skali. Działanie megatrendów prowadzi do ukształtowania środowiska z jakim przyjdzie w przyszłości mierzyć się zarówno organizacjom jak i w zasadzie wszystkim ludziom.
Megatrendy a funkcjonowanie przedsiębiorstw
Jak więc wynika z tej dość ogólnej definicji, megatrendy są czymś niezwykle ważnym dla organizacji, a ich identyfikacja (określania ich kształtu i wpływu) pozwala na przygotowanie się na wyzwania przyszłości oraz na wykorzystanie zarysowujących się w otoczeniu szans.
W idealnym (a więc hipotetycznym) przypadku, jeśli organizacja trafnie zidentyfikuje megatrendy, jest w stanie w znacznym stopniu scharakteryzować czekającą ją przyszłość. A co za tym idzie znacząco podnosi swoje szanse na przetrwanie, na nawet wzrost i rozwój.
Niestety rzeczywistość nie wygląda tak różowo. Po pierwsze wszelkie trendy, a tym bardziej tak złożone konstrukty jak megatrendy, to w zasadzie prognozy. A jak pokazuje historia naszego gatunku, odczytywanie przyszłości nigdy nie należało do mocnych stron człowieka. Innymi słowy każdy megatrend sam w sobie obarczony jest różnego rodzaju potencjalnymi błędami. Dodając do tego jeszcze działanie innych trendów bądź zjawiska powodujące odwrócenie czy przyśpieszenie danego trendu (tutaj za przykład może posłużyć epidemia covid, która m.in. przyśpieszyła megatrend jakim jest dygitalizacja), które również są zazwyczaj trudne czy wręcz niemożliwe do przewidzenia (więcej na temat tzw. czarnych łabędzie przeczytasz tutaj) okazuje się, że przydatność tego narzędzia jest ograniczona.
Nie oznacza to jednak, że przedsiębiorstwo powinno ignorować megatrendy! Ich uwzględnienie w ramach analizy i decydowania strategicznego jest wręcz konieczne, a ignorancja w tym zakresie to prosta droga do klęski firmy.
Megatrendy mają jednak jeszcze jedną słabość, są mianowicie trudne w identyfikacji i ocenie. Tzn. ich określanie wymaga dużych nakładów w postaci sił i środków. Przede wszystkim jednak -kompetentnych osób (analityków) i dostępu do rzetelnych informacji oraz wiedzy.
Z powyższych powodów dobrym rozwiązaniem wydaje się skorzystanie z gotowych opracowań na temat dających się określić „wielkich trendów”, a następnie przystawienie ich do realiów organizacji: w tym przede wszystkim skonfrontowanie ich z firmową misją, wizją i przyjętymi celami o charakterze strategicznym, a w niektórych przypadkach także z tymi o charakterze taktycznym (niektóre megatrendy mogą bowiem oddziaływać na organizacje w znacznie bliższej perspektywie czasowej, czyli np. ich wpływ na działania firmy może ujawnić się już za rok lub dwa).
Poniżej wymieniono przykłady raportów i zestawień zidentyfikowanych megatrendów. Twórcy raportów tworzyli je przybierając różne perspektywy, ale ta różnorodność spojrzeń jest tutaj jak najbardziej pożądana, tworzy bowiem pełniejszy obraz zaobserwowanych zmian.
10 Mega Trends that are (re)shaping our world
GLOBAL TRENDS 2030: ALTERNATIVE WORLDS
Drivers of change: challenges and opportunities for sustainability in Europe
WELCOME TO 2030: THE MEGA-TRENDS
6 megatrendów będzie miało największy wpływ na kształt globalnej gospodarki
The Future of Management Systems: How will management systems support businesses ten years from now?
Na wpływ megatrendów na przedsiębiorstwo można spojrzeć z dwóch ogólnych perspektyw:
Czysto biznesowej – dotyczy ona głównie przystawania (adekwatności) tego co dostarczamy na rynek do potrzeb klientów czy mówiąc inaczej do popytu na nasze produkty czy usługi. Megatrendy mogą znacząco zmienić czy to postrzeganie i przydatność tego co oferujemy (o tym boleśnie przekonują się obecnie m.in. kopalnie węgla z uwagi na trend odchodzenia od węgla i skierowania uwagi na bardziej ekologiczne źródła energii) czy wręcz cały rynek z panującymi na nim zasadami gry (dobrym przykładem wydaje się tutaj rozwój e-handlu będący następstwem rozpowszechniania się dostępu do Internetu, ale także rosnącej autonomii decyzyjnej konsumentów).
Organizacyjnej – mam tutaj na myśli funkcjonowanie organizacji jako takiej, a więc realizację różnych procesów, które się na nią składają (m.in. procesu produkcyjnego, zarządzania, rekrutacji, logistyki itp.).
Jak wykorzystać megatrendy w zarządzaniu bezpieczeństwem (perspektywa organizacji)
- Przede wszystkim osoby podejmujące w przedsiębiorstwie decyzje o charakterze strategicznym muszą mieć świadomość, że coś takiego istnieje, i że megatrendy należy uwzględniać przy tworzeniu zarówno wielkich strategii jak i przy prostym wyznaczaniu celów organizacji, których termin określany jest w perspektywie kilku- bądź kilkunasto-letniej.
- Nie można zapominać, że megatrendy warto postrzegać grupowo i szukać możliwych zależności między określonymi tendencjami, które mogą prowadzić do określonych zmian rzeczywistości.
- Megatrendy to doskonały obszar do poszukiwań szans na stworzenie innowacyjnych produktów bądź usług. Ścieżka ta również wiąże się z bezpieczeństwem, gdy daje szanse na dywersyfikację firmowej oferty, co prowadzi do minimalizacji ryzyka wypadnięcia z gry rynkowej.
- Megatrendy pozwalają dostrzec pewne ramy, czy zarys wyłaniających się obszarów, w których warto poszukać zarówno szans dla firmy jak i wyzwań, z którymi będzie trzeba się zmierzyć.
- Megatrendy ujawniają obszary ryzyka, którymi firma wcześniej czy później będzie musiała zarządzać. Dlatego uwzględnienie ich w analizie ryzyka dla procesów o charakterze niestrategicznym (np. w obszarze compliance, logistyki czy ciągłości działania) także wymaga uwagi.
- Warto pamiętać, że megatrendy nie są konkretnie określonym scenariuszem, który na pewno się zrealizuje. Rzeczywistość cechuje zbyt duża niepewność, zaś wszelkie prognozy obarczone są błędami, o których już częściowo wspomniałem wcześniej.
Jak wykorzystać megatrendy w zarządzaniu własną karierą (perspektywa jednostki)
Z racji tego, że megatrendy właściwie kształtują przyszłość nie tylko organizacji, ale nas wszystkich, warto przyjrzeć się im także z perspektywy osoby wchodzącej na rynek pracy bądź mającej przed sobą jeszcze trochę do emerytury.
- Przede wszystkim musisz wiedzieć, że megatrendy w znacznym stopniu kształtują rynek pracy, a więc pośrednio także Twoją zawodową przyszłość. Nawet jeśli się nimi nie zainteresujesz one i tak wpłyną na Twoją przyszłość!
- Rozczytanie obrazu przyszłości gospodarki oraz przyszłego zapotrzebowania na pracę przede wszystkim podpowiada w jakich kierunkach można i warto rozwijać swoją karierę zawodową. Dlatego zapoznanie się z megatrendami wydaje się szczególnie pożądane przed wyborem kierunku studiów, tematu pracy dyplomowej, tematu kursu, kolejnej pracy, czy nawet obszaru prywatnych zainteresowań, który mógłbyś rozwijać po godzinach z myślą o swojej przyszłości zawodowej.
- Megatrendy ujawniają również (zazwyczaj pośrednio) kompetencje, które będą w przyszłości szczególnie przydatne, a więc przypuszczalnie również dobrze opłacane.
- Nie namawiam Cię oczywiście do planowania swojej kariery zawodowej stricte w oparciu o bądź co bądź pewne prognozy (przewidywania przyszłości). Niemniej kierując się swoimi preferencjami warto w jakimś stopniu się do nich odnieść i wyczytać z nich te kompetencje i umiejętności, które w przyszłości okażą się szczególnie premiowane. Jeśli więc chcesz nauczyć się jakiegoś oryginalnego języka, to warto wiedzieć, że z dużym prawdopodobieństwem w przyszłości będzie rosnąć zapotrzebowanie na osoby znające język chiński (gospodarcza i polityczna ekspansja Chin, plus wciąż nieustająca globalizacja). Jeśli zaś planujesz karierę naukową, w zasadzie niezależnie od dziedziny warto znać ponadprzeciętnie język angielski, gdyż trend promowania publikacji w tym języku jest bardzo silny i nic nie wskazuje na jego odwrócenie. Z kolei silne tendencje do promowania pracy grupowej i swoisty imperatyw innowacyjności każe na poważnie podejść do rozwoju kompetencji miękkich i pracy na własną kreatywnością (tak, kreatywność da się rozwijać!).
- Szczególnie wartościową postawą jest otwartość na zmianę oraz permanentne uczenie się i nastawienie na wielokierunkowy rozwój (nie ograniczony do jednej ścisłej specjalizacji).
- Dodatkowo, warto wskazać, że ogólne kompetencje z zakresu zarządzania sobą oraz radzenia sobie z sytuacjami wymagającymi, trudnymi i stresującymi to kolejny wymiar, o który warto zadbać mając na uwadze zachodzące w świecie zmiany.
Podsumowanie
Jak już wiesz megatrendy to coś obok czego nie można przejść obojętnie. Z dużym prawdopodobieństwem pozwalają nam odczytać kształt czekającej nas przyszłości. Tendencje te oczywiście nie dają gotowych odpowiedzi, lecz zwracają naszą uwagę na nieuchronne procesy, z którymi chcąc nie chcąc będą mierzyły się wkrótce państwa, przedsiębiorstwa, ale przede wszystkim każdy z nas. Podpowiedzi zawarte w tekście odnośnie tego, jak korzystać z megatrendów, nie wyczerpują oczywiście tematu, myślę jednak że są dobry punktem zaczepienia do tego, aby poprzez świadome decyzje i działanie nie stać się niewolnikiem zmian, a możliwie dobrze zagospodarować je do swoich celów.
ZOBACZ RÓWNIEŻ
PODOBAJĄ CI SIĘ TREŚCI NA BLOGU?
Dołącz do subskrybentów newslettera, aby otrzymywać ciekawe treści, które pomogą Ci zatroszczyć się o bezpieczeństwo Twoje i Twojej organizacji.
KLIKNIJ W PONIŻSZY PRZYCISK!